ASPERGILLOSE
Aspergillose:
Aspergillose is een andere uiterst kwaadaardige ziekte, die vooral bij de
grotere kromsnavels nogal
eens voorkomt. Deze ziekte wordt veroorzaakt door overal voorkomende
schimmels van de soort Aspergillus Fumigatus. Alle vogels ademen
voortdurend deze schimmelsporen vanuit de omgevingslucht in. Dat is ook
niet te vermijden. Gezonde vogels worden gelukkig niet gauw besmet.
Infecties door deze schimmels komen bijna alleen bij vogels voor die ook
om andere redenen al verzwakt zijn. Bij een infectie dringen de schimmels
in de ademhalingsorganen door (luchtwegen, longen en luchtzakken) en
beginnen daar te groeien.
Als bij een infectie van de
ademhalingsorganen een antibioticakuur geen resultaat heeft, moet men
zeker aan aspergillose gaan denken.
De Aspergillus schimmel:
De Aspergillus
schimmels groeien het best in vochtige en
donkere ruimtes met een slechte ventilatie en wel voldoende zuurstof.
Vochtig en onhygiënisch bewaard voer maar ook voeder- en ontlastingsresten
op de bodem vormen een prima groeiplek voor de aspergillus schimmel.
Toch krijgt gelukkig lang niet elke vogel aspergillose. Om de ziekte te
krijgen heeft de vogel een verminderde weerstand nodig. Een goede
weerstand is dus belangrijk. Een eenzijdige voeding (pinda’s en
zonnebloempitten) en onvoldoende
Vitamine A, maar ook stress door
eenzaamheid of andere (virus) infecties kunnen het aanslaan van de
schimmelinfectie enorm bevorderen. Soms raken open wonden geïnfecteerd met
aspergillus.
Drie soorten vormen van Aspergillus
1. Acute
vorm:
De eerste is een acute vorm waarbij de schimmel zich snel
verspreidt in longen, luchtzakken en eventueel ook in de andere inwendige
organen, zoals de hersenen en buikholte. De schimmel is dan nog net zo herkenbaar als
de schimmel op bijvoorbeeld beschimmeld brood. De vogels sterven meestal
ten gevolge van de toxines (gifstoffen) die de schimmel maakt en de lever
aantasten. De dieren zitten bol en kunnen snel ademen. De dieren
vermageren snel. Een diagnose is soms moeilijk te stellen, ook als er
röntgenfoto’s gemaakt worden. De dieren sterven nogal eens voordat een
diagnose gesteld of een behandeling begonnen kan worden.
2. Sluipende
vorm:
Bij de sluipende vorm vormen zich zogenaamde aspergillomen in de
luchtzakken, longen of buikholte. Deze geel-witte woekeringen hebben een
kaasachtige structuur. Ze zijn weinig doorbloed en vullen met name de
luchtzakken op en “verstoppen” deze als kazige vellen. Het lichaam
probeert de schimmelhaarden in te kapselen waardoor deze langzamer
groeien. Deze vogels kunnen vaak heel lang zonder problemen verder leven.
Soms zitten ze wat vaker met de kop in de veren. Meestal zijn ze wat
sneller benauwd en ademen ze in rust veel geforceerder als normaal. Deze
vorm is op röntgenfoto meestal makkelijker vast te stellen. Dit komt omdat
de luchtzak die zich normaal zwart aftekent op de foto nu ineens vol met
witte schaduwen zit.
De vogel kan soms toch plotseling zeer ziek
worden. Dit kan doordat een deel van de schimmelprop losschiet en de
“stembanden” (syrinx) blokkeert. Hierdoor treedt acute benauwdheid op en
kan de vogel binnen enkele uren stikken als niet tijdig ingegrepen wordt.
De andere vorm is een acute intoxicatie (vergiftiging) met giftige stoffen
(toxines) vanuit de schimmel. Hierbij beschadigd de lever ernstig, waarna
die het ineens begeeft.
3. Kleinere aspergillomen:
Een derde vorm is
de vorming van veel kleinere aspergillomen die door hun locatie problemen
geven. Deze witte kaasachtige haarden ontstaan bijvoorbeeld in de
neusspleet. Ze geven misvormingen van het neusgat of vormen een dikte
onder het oog. Soms ziet men alleen een licht slijmerige neusuitvloeiing
uit de neusgaten. Om deze vorm vast te stellen moet de vogel met een
lichte narcose goed onderzocht worden. Met name de voorhoofdsinussen
holtes en de neusspleet dient de dierenarts goed te inspecteren op de
aanwezigheid van het kazige materiaal.
Aspergillus in de luchtpijp:
Een speciale vorm van Aspergillose is de infectie in de stemspleet. Het
strottenhoofd ligt bij vogels onder het borstbeen en is van buitenaf
nauwelijks bereikbaar. Infecties waar de luchtpijp van nature toch al het
meest nauw is, leiden tot geleidelijk of soms zelfs plotseling
stemverlies. Hierbij praat of schreeuwt de vogel nauwelijks meer.
De infectie kan echter plotseling verergeren tot een acute en
levensbedreigende benauwdheid. Met deze vogels moet zo snel mogelijk naar
de dierenarts worden gegaan. Deze zal proberen een pijpje in de luchtzak
te plaatsen zodat de vogel via het pijpje in de luchtzak kan ademen. Op
deze wijze wordt de obstructie tijdelijk omzeild en wordt de
verstikkingsdood voorkomen. De vogel zal daarna in de vogelkliniek moeten
blijven voor verdere behandeling.
Lastige diagnose:
Zoals
hierboven reeds aangegeven kan de diagnose van Aspergillose bij
kromsnavels zeer moeilijk zijn. Ook als de dierenarts een sterke
verdenking heeft op Aspergillose kan zelfs een röntgenfoto soms toch de
diagnose niet bevestigen. Soms staat men dan voor de keuze toch te
behandelen of de diagnose pas bij sectie rond te krijgen. En dan is het
natuurlijk voor de vogel te laat.
Prognose en vooruitzichten:
Aspergillose is een zeer lastige ziekte om te behandelen. Het vaak
moeilijk om voldoende antischimmel middelen ter plekke in de
schimmelhaarden te krijgen. De ingeademde nevel in de nevelkamers dringt
namelijk lang niet altijd diep genoeg door in de luchtwegen. En ook via de
bloedbaan is de kern van de schimmelhaard nauwelijks te bereiken wegens
het ontbreken van enige bloedvoorziening in de schimmelhaard. Het best
haalbare is dan vaak de gezonde weefsels beschermen met schimmeldoden-de
medicijnen zodat het lichaam de schimmel kan inkapselen.
Algemene onderwerpen:
Aviaire goiter
Aviaire necropsie
Ziek maken
Sterfte
Trichomoniasis
Vitamine A
Vogelziekten
Ziekten
Ziekteverwekkers
Bacteriën:
Chlamydia
Clostridium
Ecoli
Megabacteria
Psittacose
Salmonella
Tuberculose
DNA:
DNA besmetting
DNA geslachtsbepaling
Parasieten:
Cryptosporidium
Giardia
Schimmels:
Aspergillose I
Aspergillose II
Virussen:
Aviaire influenzavirus
Aviaire polyomavirus
Diagnose Aviaire influenzavirus
Newcastle virus
Pacheco
Psittacine
Westnijlvirus