AVIAIRE TUBERCULOSE
Aviaire tuberculose – Vogeltuberculose:
Ziekteverwekker:
Vogeltuberculose is een ziekte in
vogels veroorzaakt door bacteriën uit het genus Mycobacterium. Er zijn
veel Mycobacterium soorten. Ze worden gegroepeerd in verschillende
complexen en clades. Niet alle soorten zijn ziekteverwekkers. Medisch
gezien zijn vooral de soorten behorend tot M. tuberculosis-complex en de
M. avium complex van belang. Soorten uit het M. tuberculosis-complex
besmetten vooral zoogdieren, en soorten uit het M. avium complex vooral
vogels.
Aviaire tuberculose meestal veroorzaakt wordt door soorten uit het M.
avium complex, en soms door Mycobacterium soorten uit andere complexen en
clades. In 1975-1985 zijn wilde vogels post-mortaal onderzocht in
Nederland. Uit de 82 Mycobacterium-positieve vogels zijn zes
verschillende species gekweekt: 76 M. avium, 4 M. fortuitium, 1 M. terrae,
een M. nonchromogenicum, 1 M. flavescens en een niet nader bepaald
Mycobacterium soort (2 gevallen van co-infectie, d.w.z. gelijktijdige
infectie door verschillende Mycobacterium soorten).
Gevoelige diersoorten:
Infectie M.
avium complex ook aangetroffen bij gehouden en wilde zoogdieren, zoals
varkens, konijnen, nertsen, schapen en hertachtigen.
Aviaire tuberculose is een
ziekte die wereldwijd verspreid is. Alle soorten vogels lijken vatbaar te
zijn, zij het in verschillende mate. Aviaire tuberculose wordt het vaakst
gezien bij kleine hobbybedrijven, in dierentuinen en bij in het wild
levende vogels.
Mycobacterium spp. werd in 82/11,664 (0,7%) van de
in 1875-1985 onderzochte gevallen waargenomen. Het is gevonden bij 25
soorten vogels, uit 10 verschillende orders. Maar sommige stammen waren
volgens de auteurs slechts incidenteel en hun pathologische betekenis
bleef onbepaald. Vergelijkbare prevalenties zijn in de Verenigde Staten en
in Canada waargenomen: studies vonden Mycobacterium spp. besmetting bij
respectievelijk 0,3% van 3.000 watervogels, en 0,6% van 600 wilde vogels.
Bacteriën worden uitgescheiden in faeces door besmette vogels met
vergevorderde laesies. Kadavers en slachtafval kunnen roofdieren of
kannibalistische vogels infecteren. Recente moleculaire studies wijzen
op de heterogeniteit in M. avium complex, en de epidemiologie en de
pathogenese zou tussen species variëren.
Symptomen
dieren:
Aviaire tuberculose is een zich langzaam verspreidende,
chronische, granulomateuze ziekte, die wordt gekenmerkt door geleidelijk
gewichtsverlies bij de besmette vogel.
M. avium leidt tot een
wijdverspreide infectie, waarbij in gedomesticeerd pluimvee vooral lever,
milt, darmen en beenmerg worden aangetast. In deze organen, worden
granulomateuze haarden van verschillende grootte gevonden, die
zelden verkalkt zijn, in tegenstelling tot M. tuberculosis infectie
haarden. Klinische symptomen ontwikkelen zich meestal laat, de vogels
vermageren en kreupelheid kan worden gezien.
De voorlopige diagnose
wordt gesteld op basis van grote aantallen zuurvaste bacteriën in orgaan
afdrukken. De diagnose bevestigd door laboratoriumonderzoek.
Voorzorgsmaatregelen:
Bij commercieel
pluimvee is deze voorheen regelmatig voorkomende infectie grotendeels
verdwenen, door de korte levensduur van de dieren in combinatie met een
verbeterde sanitaire maatregelen. In geval van besmetting, moet het
pluimvee worden vernietigd, omdat behandeling niet effectief is en niet
alle besmette vogels gedetecteerd kunnen worden met de huidige tests. Ook
de huisvesting moet grondig gereinigd en ontsmet worden. M. avium is zeer
resistent, het kan in de bodem meerdere jaren overleven. Besmette grond op
boerderijen moet enkele centimeters verwijderd en vervangen worden.
Het is
van belang om de verspreiding van aviaire tuberculosis door het toedoen
van mensen zoveel mogelijk te beperken, ook bij
natuurbeschermingsactiviteiten. Bijvoorbeeld, als roofvogels in
opvangcentra gevoerd worden met karkassen van wilde vogels, dan moeten
deze karkassen voor het voeren gecheckt worden voor aviaire tuberculose,
om te voorkomen dat besmette roofvogels worden vrijgelaten. Dit is
belangrijk omdat besmette vogels klinisch gezond lijken en resultaten van
de diagnostische tests in levende vogels niet betrouwbaar zijn.
Uitroeiing van de infectie in wilde vogelpopulaties is niet mogelijk. In
wetlands wordt habitat manipulatie (bijvoorbeeld drainage en
vogel-afschrik apparaten) wel gebruikt om wilde vogels uit locaties te
houden waar zich herhaalde uitbraken hebben voorgedaan. Het idee is te
voorkomen dat gezonde vogels worden geïnfecteerd door de bacterie dat daar
als gevolg van de uitbraken in het milieu in grote hoeveelheden zou
voorkomen. Omdat de bacterie langdurig in het milieu kan overleven, worden
dergelijke maatregelen over het algemeen genomen voor ongeveer 2 jaar.
Het aanhouden van aviaire tuberculose in dierentuin collecties getuigt
van de moeilijkheid de ziekte te controleren. Nieuw geïntroduceerde vogels
moeten in quarantaine worden geplaatst voor 2-3 maanden.
Algemene onderwerpen:
Aviaire goiter
Aviaire necropsie
Ziek maken
Sterfte
Trichomoniasis
Vitamine A
Vogelziekten
Ziekten
Ziekteverwekkers
Bacteriën:
Chlamydia
Clostridium
Ecoli
Megabacteria
Psittacose
Salmonella
Tuberculose
DNA:
DNA besmetting
DNA geslachtsbepaling
Parasieten:
Coccidiën
Cryptosporidium
Giardia
Schimmels:
Aspergillose I
Aspergillose II
Virussen:
Aviaire influenzavirus
Aviaire polyomavirus
Diagnose Aviaire influenzavirus
Newcastle virus
Pacheco
Psittacine
Westnijlvirus